Usporavanje starenja voćnjaka

Voćnjak, starenje stabala –  Jedan od zadataka savremene komercijalne proizvodnje je i produžnje perioda eksploatacije voćnjaka, tj. sprečavanje brzog starenja. Starenje je neminovni proces i počinje sa rađanjem, ali se ono može odložiti i učiniti voćku produktivnom za duži vremenski period. Time se smanjuje godišnji iznos amortizacije, a sa tim i proizvodna cena koštanja po jedinici proizvedenog voća, odnosno povećava dobit.

Osnovni uzrok brzog starenja voćaka leži u poremećaju odnosa koren/-kruna, tj. u smanjenom obimu razmene materija između lista i aktivnog dela korenovog sistema. Kapacitet korena za usvajanje vode je ograničen biološkim osobinama podloge  i klmatskim i zemljšnim uslovima. Kad se broj potrošača vode u kruni poveća, onda oni dobijaju sve manje i manje vode ukoliko se više umnožavaju i srazmerno manje rastu uz sve kraći i kraći period intezivnog rasta. Proizvodi fotosinteze takvog slabog prirasta bivaju utrošeni za sopstveni razvoj te ne ostaje dovoljno organskih materija za razmenu sa korenom. Zbog toga se korenov sistem ne obnavlja čime se smanjuje i njegova usisna moć. Razmena materija između lista i korena pogoršava se stalnim izduživanjem puteva provođenja(grana), pa vršni rast izostaje i počinje njegovo sušenje, što se obično tumači kao početak starenja.

Pošto nema dovoljno vode za normalan vegetativni rast, smanjuje se i broj rodnih grana (i one počinju da stare), pa se prinosi smanjuju, kvalitet plodova pogoršava, a na kraju prestaje cvetanje i zametanje plodova.

Starenje vočke znači počinje slabljenjem aktivnosti korenovog sistema i nedovoljnim obnavljanjem rodnog drveta.

Voćka je toliko stara koliko je oslabljen korenov sistem i koliko je staro rodno drvo. Da bi se sprečilo brzo starenje voćke sa svim negativnim posledicama po njen proizvodni potencijal, mora se stalno održavati neophodan odnos između ograničene moći korenovog sistema i broja potrošača vode u kruni.

Ovo usaglašavanje može se postići jedino odgovarajućom zimskom rezidbom.

Smanjenjem broja potrošača vode doprinosi se razvoju manjeg broja vegetativno aktivnijih novih mladara koji svojom povećanom i produktivnijom lisnom masom obezbeđuju veće količine asimilata za razmenu sa korenom i formiranje novih kvalitetnijih rodnih grana.

Na taj način i starija stabla mogu se (uz primenu i drugih tehnoloških mera) po prinosima, kvalitetu plodova i redovnom rađanju svrstati u pojam mlade voćke.

       Sneška Novković  PSSS Kragujevac