Progresivna i degresivna Vremenska amortizacija
Metod Progresivne raspodele (amortizacije)
Kod Progresivne raspodele godišnji iznosi amortizacije se povećavaju iz godine u godinu u toku veka upotrebe. U poslednjoj godini eksploatacije osnovnog sredstva je najveći iznos smortizacije. Takav način obračuna je slabo primenjljiv I koristi se u retkim slučajevima kada gazdinstvo pri nabavci osnovnog sredstva ne raspolaže sopstvenim finansijskim sredstvima, te je uslovljeno da ista nabavi iz eksternih izvora. U tom slučaju, zbog kamate, a zarad ravnomernog opterećenja finansiskog rezultata u početku izdvajalo manji iznos amortizacije koji bi u zbiru sa cenom kapitala (kamatom) ravnomerno opteretio rezultat poslovanja gazdinstva.
Primer, ako je poljoprivredno gazdinstvo nabavilo kombajn za 13.000.000din iz eksternih izvora finansiranja (kredita) uz kamatu od 3% na mesečnom nivou I rokom otplate od 5 godina. U tom slučajuiznos godišnje kamate bi bio neverovatnih 42.45%, pa bi raspodela izgledala ovako.
| Godine | Glavnica | Kamata | Amortizacija | Ukupno |
| 1. | 13.000.000 | 5.518.500 | 392.600 | 5.911.100 |
| 2. | 10.400.000 | 4.414.800 | 1.496.300 | 5.911.100 |
| 3. | 7.800.000 | 3.311.100 | 2.600.000 | 5.911.100 |
| 4. | 5.200.000 | 2.207.400 | 3.703.700 | 5.911.100 |
| 5. | 2.600.000 | 1.103.700 | 4.807.400 | 5.911.100 |
| Ukupno | 16.555.500 | 13.000.000 | 29.555.500 |
Iz ovog primera vidimo da ovakav obračun amortizacije terete podjednako finansiski rezultat poljoprivrednog gazdinstva I to za iznos od 5.911.100dinara. Primer naveden zbog poljoprivrednika koji su uzimali kredite od poslovnih banaka za kombajne sa abnormalnom kamatnom stopom, nažalost takvih kredita ima još na tržištu kapitala (nap. kreditne kartice itd).
Metod Degresivne raspodele (amortizacije)
Ekonomska suština ove metode je da se iznos amortizacije osnovnih sredstava smanjuje iz godine u godinu u toku veka upotrebe. Ekonomska opravdanos I logika pronalazi se u činjenici da usled dejstva naučno-tehničkog progresa, osnovna sredstva sama po sebi gube vrednost, odnosno ekonomski zastarevaju, te se u kratkom vremenskom period, obezbeđuju sredstva za njihovu zamenu, kao prvo. Kao drugo je činjenica da u početku eksploatacije osnovnog sredstva nema zamena određenih delova I popravke osnovnog sredstva. Razlikujemo Aritmetičku I Geometrisku degresivnu amortizaciju. Kod Aritmetičke amortizacije se amortizacioni iznos iz godine u godinu smanjuje za isti iznos, a kod geometrijske se ti iznosi razlikuju I iz godine u godinu se smanjuju.
Primer vremenske aritmetičke degresivne amortizacije. Traktor vrednosti 52.000eur, planirani vek korišćenja 8godina, likvidaciona vrednost 8.000eur, a godišnja amortizaciona kvota je 800eur.
A0 – An = 52.000 – 8.000 = 44.000 eur
a = (A0 – An) / n = 44.000 / 8 = 5.500eur
D = 800 * ( 8 – 1 ) = 5.600eur
a1 = a + D / 2 = 5.500 + 5.600 / 2 = 8.300eur
a2 = 8.300 – (2 – 1) * 800 = 7.500 eur
a3 = 8.300 – (3 – 1) * 800 = 6.700 eur
a4 = 8.300 – (4 – 1) * 800 = 5.900 eur
a5 = 8.300 – (5 – 1) * 800 = 5.100 eur
a6 = 8.300 – (6 – 1) * 800 = 4.300 eur
a7 = 8.300 – (7 – 1) * 800 = 3.500 eur
a8 = 8.300 – (8 – 1) * 800 = 2.700 eur
Što je ukupno 44.000eur
Primer vremenske degresivne geometriske amortizacije traktora vrednosti 70.000eur, sa planiranim vekom korišćenja od 10godina I koeficijentom geometriskog niza q=1.2
a = Sn * (q – 1)/(qn – 1) = 70000 * (1,2 -1)/(1,210-1) = 2.696,60 eur
am = a * qn-m
a1 = 2.696,60 * 1,210-1 = 13.914 eur
a2 = 2.696,60 * 1,210-2 = 11.595 eur
a3 = 2.696,60 * 1,210-3 = 9.622 eur
———————————————–
A9 = 2.696,60 * 1,210-9 = 3.236 eur
a10 = 2.696,60 * 1,210-10 = 2.697 eur
Što ukupno iznosi 70.000 eur
Nastviće se sa Funkcionalnom amortizacijom
poljo-klub
