Iako je na osnovu Zakona o GMO zabranjen uzgoj i proizvodnja genetski modifikovane hrane, savetnica u Ministarstvu poljoprivrede nadležna za biološku sigurnost bilja Vanja Kojić u razgovoru za Sputnjik rekla je da je Fitosanitarna inspekcija u 2014. godini kontrolisala oko 1.600 parcela na kojima se gaji soja.
– Najveći broj parcela se nalazi u Mačvanskom, Južno-bačkom i Sremskom okrugu. Pošto je u pitanju ilegalno gajenje GM soje, soja sa parcela na kojima je utvrđeno prisustvo GMO je uništena, odnosno skinuta sa polja u fazi vegetacije. Protiv svih vlasnika ili korisnika parcela podnete su krivične prijave nadležnim sudovima i to ja sada u sudskoj proceduri – rekla je Kojićeva.
Na pitanje da li nadležne inspekcije kontrolišu i useve kompanije “Monsanto“, imajući u vidu da ta kompanija godinama posluje na teritoriji Srbije, Kojićeva je rekla da ta kompanija u Srbiji trguje samo sa konvencionalnim semenom.
– Kompanija “Monsanto” ima svoju kancelariju, ali
oni na teritoriji Srbije isključivo trguju sa konvencionalnim semenom kukuruza i soje. Pretpostavljam da su i njihove parcele u proceduri uzimanja uzorka i da nikada nismo dobili bilo kakve pozitivne izveštaje da je u pitanju GM soja.
Od 49 uzoraka koji su analizirale nadležne laboratorije, utvrđeno je da je čak 45 genetski modifikovano. Inače, jedini pouzdan način detekcije prisustva GMO je laboratorijska analiza, a GMO hrana se ne može prepoznati po bilo kakvim spoljnim obeležjima.
– Prema zakonu o GMO mi nemamo propise koji se odnose na obeležavanje proizvoda koji sadrže genetički modifikovane organizme, s obzirom da je po zakonu eksplicitno zabranjeno stavljanje u promet proizvoda koji sadrže GMO. Zbog toga nije u skladu sa zakonom da ambalaža sadrži informacije da li neki proizvod sadrži GMO ili ne – rekla je Kojićeva.
Ona precizira da kada je reč o hrani iz uvoza, kontrolu pre stavljanja u promet vrši Fitosanitarna inspekcija uprave za zaštitu bilja unutar Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine. Vrši se provera svake pošiljke merkantilnog kukuruza, soje, uljane repice, šećerne repe, pirinča, kao i proizvoda koji su dobijeni od ovog bilja.
Govoreći o najavama da Srbija planira da dozvoli promet GMO, kako bi ispunila uslov za prijem u Svetsku trgovinsku organizaciju, Kojićeva tvrdi da Ministarstvo poljoprivrede još ne planira da izmeni Zakon o genetički modifikovanim organizmima.
– Iako u ovom trenutku Vlada i nadležno Ministarstvo nisu pokrenuli zvaničnu proceduru izmene zakona, činjenica je da taj zakon nije usklađen sa zakonodavstvom EU, kao ni sa pravilima Svetske trgovinske organizacije – objašnjava Kojićeva.